حنیف امین بیدختی
چکیده
اهمیت فلسفی و تاریخی دانشنامة علایی به طرز خرسندکنندهای روشن نشده است. در این نوشته میکوشم که از برخی ویژگیهای فلسفی، ساختاری و تاریخی دانشنامه و جایگاه آن در میان نوشتههای ابنسینا سخن بگویم. این پرسش را مطرح خواهم کرد که چرا دانشنامه از نظر درونمایة فلسفی هم نوشتهای مهم است. در این راستا، ناگزیر به جایگاه تاریخی دانشنامه ...
بیشتر
اهمیت فلسفی و تاریخی دانشنامة علایی به طرز خرسندکنندهای روشن نشده است. در این نوشته میکوشم که از برخی ویژگیهای فلسفی، ساختاری و تاریخی دانشنامه و جایگاه آن در میان نوشتههای ابنسینا سخن بگویم. این پرسش را مطرح خواهم کرد که چرا دانشنامه از نظر درونمایة فلسفی هم نوشتهای مهم است. در این راستا، ناگزیر به جایگاه تاریخی دانشنامه اشاره خواهم کرد و خاطر نشان میکنم که میتوان از آن به عنوان سنجهای برای شناخت گسترشاندیشههای او استفاده کرد. همچنین با پرداختن به اهمیت آموزشی دانشنامه به عنوان نوشتاری جامع در فلسفة سینوی، بر ابنسینا پژوهان به دلیل کمتوجهی به این نوشتار ارجمند خرده میگیرم. خواهم گفت که این کم توجهی در واپسین چاپ دانشنامة علایی بازتاب یافته است. چرا که چاپ تازة دانشنامة از سوی انتشارات مولی مشوب به خطایی نابخشودنی است. بغرنجی این خطا را با تکیه بر دیدگاه ابنسینا پیرامون نظریة دانش و آموزش (تعلیم) مستدل میکنم. این خطا را شاهدی میگیرم بر اینکه دانشنامه چنان که باید مورد پژوهش و مطالعه قرار نگرفته است و جایی در ابنسیناپژوهی معاصر نداشته است. نشان خواهم داد که ویراست تازه اثری است ناکام، که از نظر فلسفی مهمترین نوآوری تعلیمی و ساختاری ابنسینا را ضایع کرده است. ادعا میکنم که دانشنامه همچنان نیازمند است به ویراستی انتقادی، با بهرهگیری از دانش نسخهشناسی و بر اساس نسخههای بیشتر